Op de stip: Ariëlle de Ruijter

Iets met kinderen

Sinds augustus van dit jaar is Ariëlle de Ruijter voorzitter van het college van bestuur van Esprit Scholen: een Amsterdamse scholengemeenschap van 15 scholen, van primair tot voortgezet onderwijs, praktijkonderwijs tot gymnasium, internationale scholen en tweetalig mavo, havo en vwo. Daarvoor was zij directeur-bestuurder van het Samenwerkingsverband voortgezet onderwijs Amsterdam-Diemen. En veel collega’s in de jeugd-ggz kennen haar vast nog uit de tijd dat ze directeur was van het Kenniscentrum Kinder- en Jeugdpsychiatrie.

Wat gelijk opvalt, is dat haar loopbaan er een is met kinderen en jongeren in de hoofdrol. Ariëlle: “Van jongs af aan wilde ik eigenlijk al met kinderen werken. Mijn moeder was onderwijzeres, ik mocht soms met haar mee naar school. Zij had hart voor de moeilijkste kinderen, dat heb ik van haar meegekregen. Toen ik wat ouder was las ik boeken over kinderen die terugkwamen uit concentratiekampen, over kindertrauma’s, of een speltherapie van een kind. Die verhalen raakten mij, daar wou ik iets mee doen. Het werd pedagogiek en daarna de opleiding tot psychotherapeut.”

Loopbaan

“Mijn eerste baan als hulpverlener was bij het mobiel crisisteam van de Triangel (gezinsbehandeling). Dat was een heftige tijd. Je kwam bij iedereen thuis. Je moest ook vaak ’s nachts op pad, we werden opgeroepen door de politie als er een crisis was bij gezinnen. Het mooie was dat we een heel gemengd team hadden met mensen vanuit de volwassenenzorg, kinder- en jeugdpsychiatrie en systeemtherapeuten. Ik heb daar veel geleerd. Na de Triangel werkte ik als orthopedagoog bij een kindertehuis van het Leger des Heils voor kinderen van 0 tot 4 jaar, ging in opleiding tot kinder-en jeugdpsychotherapeut en kwam ik als staffunctionaris en psychotherapeut in dienst bij de Argonaut (kinder- en jeugdpsychiatrie verbonden aan het AMC en voorganger van Levvel). Ik werkte daar met kinderen en jongeren met complexe problemen zoals kindermishandeling en eetstoornissen. Daar kreeg ik na verloop van tijd last van en daarom koos ik voor een meer beleidsmatige invulling, bij het Kenniscentrum voor zorg na rampen. Van daaruit maakte ik de overstap naar het Kenniscentrum Kinder- en Jeugdpsychiatrie. Aanvankelijk was het nog de K7: zeven academische kinder- en jeugdpsychiatrische instellingen. Maar al gauw groeide het verder en werd het een echte netwerkorganisatie, waar professionals belangeloos meewerkten en zelf de thema’s bepaalden. Met als gezamenlijk doel: zorgen voor up to date kennis over de kinder- en jeugdpsychiatrie die direct in de praktijk gebruikt kan worden.”

Overstap naar onderwijs

In die tijd begon ook de transformatie van de jeugdzorg te spelen. Ariëlle: “Wij hebben ons daar toen vanuit de kinder-en jeugdpsychiatrie erg tegen verzet. De omslag naar meer decentraal, daar stonden we achter, maar zo’n verandering vraagt ook om een meer generalistische manier van werken. Hoe behoud je dan de specialismen? Hoe zorg je dat die specialistische zorg beschikbaar blijft voor de kinderen die dat nodig hebben? Helemaal in combinatie met die enorme bezuiniging, daar was toen veel bezorgdheid over. Uiteindelijk heb ik toen wel zelf de switch gemaakt naar het onderwijs, om me daar in te zetten om specialistische kennis beschikbaar te maken en te delen. Ik ging als directeur- bestuurder aan de slag bij het Samenwerkingsverband voortgezet onderwijs Amsterdam-Diemen. Zo’n samenwerkingsverband is een soort koepel met een operationele taak: hulp organiseren voor leerlingen, nascholing voor docenten en zorgcoördinatoren regelen en zorgen dat er voorzieningen zijn om kinderen op school te houden, zowel voor hoogbegaafde kinderen als voor kinderen met leerproblemen.” 

Onderwijs maakt het verschil

Inmiddels is Ariëlle nu een paar maanden voorzitter van het college van bestuur van de Esprit Scholen. Hoewel ze er nog niet zo lang zit, heeft ze al een aantal taaie issues om haar tanden in te zetten: “Het lerarentekort vraagt natuurlijk veel aandacht, we moeten zorgen dat de scholen kunnen blijven draaien. Daarom zijn we bezig met veel innovatieve onderwijsconcepten. En daarnaast is het natuurlijk belangrijk om goed voor onze werknemers te zorgen, zodat ze niet weggaan. We overleggen ook veel met de gemeente Amsterdam om te kijken hoe we medewerkers voor het Amsterdamse onderwijs kunnen behouden. Docenten moeten immers ook wonen en parkeren.” Daarnaast houdt ze zich bezig met de vraag: hoe kan het Amsterdamse onderwijs bijdragen aan gelijke kansen? Ariëlle: “Onderwijs kan echt het verschil maken voor kinderen, ongeacht het nest waar je geboren bent. Het is belangrijk dat we alle kinderen die kansen bieden. Want als je een diploma kunt halen, kan je jezelf vooruit helpen. Dat is het belang van onderwijs. En we moeten ook zeker niet vergeten dat school voor sommige kinderen de enige veilige plek is die ze hebben.”

Onderwijs en zorg

“Wat we in het onderwijs doen is kinderen klaarstomen voor de toekomst,” vervolgt Ariëlle. “Zonder te weten wat die toekomt precies in petto heeft. We geven kinderen vaardigheden en kennis mee, waar ze zelf verder mee gaan in een nieuwe maatschappij. Ze gaan eigen oplossingen verzinnen. Daarom vind ik het zo geweldig om in het onderwijs te werken, om daar een bijdrage aan te leveren.  Via het onderwijs bereik je ook bijna alle kinderen. Het is dus bij uitstek de plek om hulp te organiseren. Heel veel kinderen in het speciaal onderwijs krijgen al hulp. In plaats van het kind overal naar toe te laten gaan, kan je die hulp ook op school organiseren door deskundigen, en daarmee deskundigheid, naar de scholen te halen. Dat gebeurt al in het SJSO (specialistische jeugdhulp in het speciaal onderwijs). Maar wat in het speciaal onderwijs kan, zou ook voor het regulier onderwijs georganiseerd moeten worden: hulp zonder verwijzing. Daar zou ik graag verder mee willen. Misschien wel een mooie kans om dat met Levvel op te pakken. Het voordeel van het organiseren van specialistische jeugdhulp op school is dat niet alleen het individuele kind geholpen wordt, maar dat de deskundigheid ook impact heeft op het collectief, bijvoorbeeld door versterking van het pedagogisch klimaat, voor alle leerlingen. Scholen zijn dan geen vindplaats, maar worden dan een werkplaats voor talentontwikkeling, met onderwijs, sport, creatieve activiteiten, ouder-kindadviseurs,  schooljongerenwerk én specialistische hulp als dat nodig is.” En wat de samenwerking met de scholen betreft, daar wil Ariëlle nog wel een oproep doen aan de professionals die bij Levvel werken: “Kom naar de scholen toe. Laat je meer zien. Laten we kijken wat we binnen de context van de scholen kunnen doen, groepsgericht en preventief. Samen met de professionals die in het onderwijs werken. Kijk waar je kennis kunt toevoegen en hoe je kunt ondersteunen met adviezen, het bieden van hulp en zonodig verwijzingen. Dan wordt het Amsterdams onderwijs de beste vorm van zorg”.

Innovatie

Sinds Ariëlle bij Esprit Scholen werkt, heeft ze minder contact met Levvel. “Levvel is wat verder weg. Maar natuurlijk volg ik wel wat er gebeurt. Het bijzondere van Levvel is dat jullie een van de eersten waren die opvoedhulp, gespecialiseerde jeugdhulp en jeugd-ggz hebben gebundeld. En dat jullie blijven innoveren, met een verankering in de wetenschap en hoogleraren als boegbeeld om het vak goed neer te zetten. Ook de verbinding met de somatiek (samenwerking met Amsterdam UMC) is bijzonder. En ik vind het mooi hoe jullie ervaringskennis inzetten en werken met mentoren uit het netwerk rondom het kind (de JIM aanpak). En natuurlijk de Kleinschalige Voorzieningen! Ik heb ooit met Spirit-collega’s de methodiek daarvoor beschreven. Het is mooi wat er in de Kleinschalige Voorzieningen is neergezet. Ik bewonder het werk dat daar gedaan wordt: echt iets om trots op te zijn.”

Benieuwd wie er de volgende keer op de Levvel-stip staat?

Schrijf je in voor onze nieuwsbrief, dan ontvang je de volgende nieuwsbrieven (met de rubriek 'Op de stip') in je mailbox.

Ik wil de nieuwsbrief ontvangen